เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน 2564 เพจเฟซบุ๊ก “Virology and Cell Technology Lab – BIOTEC” ของห้องปฏิบัติการไวรัสวิทยาและเซลล์เทคโนโลยี ได้เปิดเผยข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับวัคซีนโควิด-19 โดยระบุข้อความไว้ว่า เข็มแรก AZ เข็มสอง Pfizer…การใช้วัคซีนให้มีประสิทธิภาพสูงสุด?
จากปัญหาเรื่องลิ่มเลือดอุดตันที่พบได้ในคนที่ฉีดวัคซีน AZ ทำให้หลายประเทศในยุโรป โดยเฉพาะเยอรมนี เริ่มจำกัดการใช้วัคซีน AZ เฉพาะผู้สูงอายุมากกว่า 60 ปี ทำให้คนวัยหนุ่มสาวที่ได้ AZ เข็มแรกไปแล้ว อาจต้องไปใช้เข็มสองในรูปแบบอื่น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง mRNA vaccine ของ Pfizer ผลการทดสอบจากเยอรมัน ในเรื่องการใช้วัคซีนแบบสลับเข็มจึงเห็นออกมาเรื่อยๆ ผลการทดลองครั้งนี้มาจากทีม Hannover Medical School ซึ่งมีผลการทดลองที่น่าสนใจหลายเรื่องครับ
กลุ่มที่ทำการศึกษาแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ
1. AZ เข็มเดียว
2. AZ สองเข็ม
3. AZ แล้วตามด้วย Pfizer
โดยการให้เข็มที่ 2 ทำในวันที่ 73-74 วัน หรือ 10 อาทิตย์หลังเข็มแรก ทีมวิจัยนำตัวอย่างที่ได้จากอาสาสมัครเหล่านั้นมาตรวจหาภูมิคุ้มกันทั้งในรูปแบบของแอนติบอดียับยั้งไวรัสสายพันธุ์ต่างๆ (Wuhan, Alpha, Beta และ Gamma แต่ไม่มี Delta) ตลอดจนดูการ กระตุ้นของ T cell ด้วย
ข้อมูลมีค่อนข้างเยอะ สรุปสาระสำคัญได้ คือ การใช้ mRNA เป็นเข็มที่สองต่อจาก AZ สามารถกระตุ้นการสร้างแอนติบอดีทั้ง IgG และ IgA ได้สูงมาก (ซึ่งสอดคล้องกับหลายงานวิจัยก่อนหน้านี้) โดย NAb ในระบบสองเข็มต่างชนิดเมื่อทดสอบกับไวรัสกลายพันธุ์ 3 ชนิด ยังสูงเพียงพอในการยับยั้งได้ โดย Beta อาจจะมีลดลงมาบ้างแต่ไม่มากนัก แต่ที่น่ากังวลสำหรับข้อมูลนี้คือ AZ 2 เข็ม ดูเหมือนจะมี NAb สูงพอสำหรับ Wuhan และ Alpha แต่ เมื่อทดสอบกับ Beta และ Gamma ผลออกมาไม่ค่อยดึเลย… อีกข้อมูลนึงที่คิดว่าน่าสนใจคือ NAb จาก AZ เข็มเดียว ดูใช้ได้อยู่สำหรับ Wuhan แต่น้อยเกินไปที่ยับยั้งไวรัสกลายพันธุ์ที่ทดสอบทุกตัวเลย
ข้อมูลของ T cell ดูสอดคล้องกับ NAb ครับ การ boost ด้วย mRNA เข็มสองสามารถกระตุ้น CD4 และ CD8 ได้สูงกว่า AZ 2 เข็มอย่างชัดเจน ซึ่งแอบแปลกใจเล็กๆว่า ทำไม AZ 2 เข็มกระตุ้น T cell ได้น้อยกว่าที่คาดไว้มาก
สรุปแบบง่ายๆคือ การใช้ mRNA vaccine boost เป็นเข็มที่ 2 สามารถกระตุ้นภูมิได้สูงมาก และ น่าจะเป็นวิธีที่จะรับมือไวรัสกลายพันธุ์ได้ทุกตัว
ที่มา Virology and Cell Technology Lab – BIOTEC
